Bahasa Sunda

 DAFTAR ISI :

1.Contoh Pidato Bahasa Sunda tentang biantara
2.Acara Saweran panganten
3.Contoh pidato bahasa sunda tentang hukum iman dan kitab-kitab alloh
4. contoh Pidato bahasa sunda ( kebersihan lingkungan ) 
5. contoh Pidato bahasa sunda ( kebersihan lingkungan ) 
6. Contoh Pidato Bahasa Sunda ( Biantara Paturay tineung ) 
7. Biografi Bapak Susilo Bambang Yudoyono ( Presiden RI ) 
8. Dongeng tentang Kuya ngadorong Imahna 


1. Contoh Pidato Bahasa Sunda

Assalamu’alaikum Wr Wb

Hadirin anu ku simkuring dipihormat.,
Ngadegna sim kuring dina danget ieu payuneun parasepuh miwah paratamu anu sami rawuh, taya sanes seja ngiring jabung tumalampung sabda kumapalang.

Kitu oge bari jeung digedeng ku kendang gede pakauman, dag-gig-dug rasaning ati, rumasa sim kuring mah taya kabisa, sanggem paripaos tea mah etang-etang lauk buruk milu mijah. Boga catur ge nu tanpa bukur, ngalantur teu puguh alang ujurna taya pulunganeunana.

Nanging sanaos suwung ku pangaweruh suda ku pangabisa, sim kuring baris nyobi ngaguar tema ieu biantara anu unina “Ngaronjatkeun Kareueus Nonoman Kana Basa Sunda”.

Hadirin nu dipihormat,

Saparantos sim kuring maluruh sababaraha sumber anu jadi rujukan. Sihoreng geuning, anu utama pikeun para nonoman atanapi generasi muda anu jadi seuweu siwi Pajajaran teh, taya sanes kedah mibanda rasa katineung kana budayana. Ulah nepikeun ka jati kasilih ku junti – mupusti budaya asing bari teu malire budaya urang sorangan. Anu antukna cul dog-dog tinggal igel. Adean ku kuda beureum, ngarasa reueus ku banda meunang nginjeum.

Sanes hartosna nonoman sunda ulah malire kana budaya deungeun, nanging asa langkung payus saupami weruh kana budaya deungeun teh disarengan ku ngaraksa – ngariksa budayana sorangan. Utamana kana basa sunda anu jadi ciciren bangsa.

Naha basa sunda ciciren bangsa? Rupina basa teh nuduhkeun ciri anu dipibanda ku salahsahiji suku bangsa. Kitu oge bakal disebut sekeseler sunda saupama disarengan ku aya basana.

Asa palangsiang, saupamana dina hiji waktu keur aya di nagara deungeun, heug aya nu naros, kawit ti mana, dijawn teh ti Indonesia”. Indonesiana di mana? Ana dijawab teh “Ti Jawa Barat”. Batur teh nanya deui: “Atuh pinter basa Sundana, tiasa abdi ngiring diajar? … Pisakumahaeun teuing erana saupama urang keur di mancanegara diperedih ku batur pikeun ngawanohkeun basa Sunda , … tapi urang teu bisa.

Ngawanohkeun Basa Sunda saleresna mah sanes kanggo para nonoman wungkul, tapi tos kedah diwanohkeun ti kawit balita. Upami di Jawa Barat nya ku Basa Sunda. Basa Sunda salaku basa indung bakal leuwih nyerep ka diri nooman lamun geus dibiasakeun diwanohkeun ti bubudak.
Hadirin anu ku simkuring dipihormat, eta mah sakadar cita-cita simkuring. Da ahirna mah diwangsulkeun deui ka nonoman nyalira.

Cindekna mah urang kedah peheuyeuk-heuyeuk leungeun dina ngamumule ngaraksa sareng ngariksa basa katut budaya Sunda.
Manawai bahan katampi, hapunten … sanes bade ngabejaan bulu tuur, atanapi mamatahan ngojay ka meri. Ieu mah mungguhing kajurung ku identitas sim kuring salaku nonoman Sunda. Sasieureun-sabeunyeureun bae mah ngiring nyumbang saran.

Manawi bahan katampi, hapunten … sanes bade ngabejaan bulu tuur, atanpi mamatahan ngojay ka meri. Ieu mah mungguhing kajurung ku identitas sim kuring salaku nonoman Sunda. Sasieureun sabeunyeureun bae mah ngiring nyumbang saran.

Amit mungkur. Hapunten sakali deui, bilih aya basa anu kirang merenah sumarambah kana manah sareng matak nyelekit kana ati. Mugi agung cukup lumur jembar sihakasima.

Wassalamu’alaikum Wr.Wb.

2. UPACARA SAWER PENGANTEN

Runtuyan upacara Sawer nyaéta kieu:

Nyawer Mangrupa upacara méré nasihat ka kadua mempelai anu dilaksanakeun sanggeus acara akad nikah. Lumangsung di panyaweran ( di tepas atawa halaman ). Kadua kolot menyawer mempelai kalayan dipirig kidung. Pikeun menyawer, ngagunakeun bokor anu dieusi duit logam, béas, irisan konéng ipis, permen. Kadua Mempelai diuk berdampingan kalayan dinaungi payung, seiring kidung réngsé di lantunkan, eusi bokor di tabur, hadirin anu nyaksian berebut memunguti duit receh sarta permen. Melambangkan Mempelai reujeung kulawarga babagi rejeki sarta kabagjaan

Meuleum Harupat ( Ngabeuleum Harupat )

Mempelai lalaki nyekel batang harupat , pengantin wanoja ngabeuleum kalayan lilin nepi ka murub. Harupat anu geus murub saterusna di masukan ka dina kendi anu di pegang mempelai wanoja, diangkat balik sarta dipatahkan tuluy di piceun laér laér. Melambang pan nasihat ka kadua mempelai pikeun sok babarengan dina memecahkan pasualan dina laki-rabi. Fungsi pamajikan kalayan nyekel kendi ngeusi cai nyaéta pikeun mendinginkan saban pasualan anu nyieun pikiran sarta haté salaki henteu merenah.

Nincak Endog ( Menginjak Endog )

Mempelai lalaki menginjak endog di alus papan sarta elekan ( Batang awi ngora ), saterusna mempelai wanoja kukumbah suku mempelai lalaki jeung cai di kendi, me ngelapnya nepi ka garing tuluy kendi dipeupeuskeun duaan. Melambangkan pengabdian pamajikan ka salaki anu dimimitian ti poé éta.
Ngaleupaskeun Japati ( Melepas Japati ) Ibunda kadua mempelai leumpang kaluar bari séwang séwang mawa manuk japati anu saterusna dilepaskan hiber di halaman. Melambang pan yén peran kolot geus lekasan poé éta alatan kadua anak maranéhananageus teuneung sarta ngabogaan kulawarga sorangan.

Huap Lingkung - Pasangan mempelai dihuapan ku kadua kolot. Dimimitian ku para Ibunda anu dituluykeun ku kadua Ayahanda. - Kadua mempelai silih ngahuapan, Sadia 7 bulatan sangu punar ( Sangu ketan konéng ) diluhur piring. Silih menyuap ngaliwatan bahu séwang séwang saterusna hiji bulatan di perebutkan duanana pikeun saterusna dibelah dua sarta disuapkan ka pasangan. Melambangkan suapan pamungkas ti kolot alatan sanggeus berkeluarga, kadua anak maranéhanana kudu néangan sorangan asal kaperluan hirup maranéhanana sarta

ogé nandakeun yén kaasih nyaah kadua kolot ka anak sarta minantu éta sarua badagna.

Pabetot Bakakak

Kadua mempelai diuk pahareup-hareup bari leungeun katuhu maranéhanana nyekel kadua pingping kotok bakakak di luhur méja, saterusna pemandu acara méré aba – aba , kadua mempelai serentak metot bakakak kotok kasebut hinggak terbelah. Anu meunang bagian pangbadagna, kudu ngabagi jeung papasanganana ku cara digigit babarengan. Melambangkan yén berapapun rejeki anu dipibanda, kudu dibagi duaan sarta dinikmati babarengan

ANGKLUNG GUBRAG
Angklung gubrag(Kaskuser jadi saksi budaya Pituin Indonésia saméméh aya anu ngakuin)
Asal usul terciptanya musik awi, kawas angklung dumasar tetempoan hirup masarakat Sunda anu agraris jeung asal kahirupan ti paré (pare) minangka kadaharan pokona. Hal ieu ngababarkeun mitos kapercayaan ka Nyai Sri Pohaci minangka lambang Dewi Paré pemberi kahirupan (hirup-hurip).

Perenungan masarakat Sunda baheula dina ngokolakeun tatanén (tatanen) utamana di sérang sarta huma geus ngababarkeun panyiptaan syair sarta lagu minangka penghormatan sarta persembahan ka Nyai Sri Pohaci, sarta usaha nyinglar (tampik bala) ambéh cocog pelak maranéhanana henteu ngondang malapetaka, boh gangguan hama boh musibah alam séjénna. Syair lagu buhun pikeun ngahormatan Nyi Sri Pohaci kasebut contona:

Si Oyong-oyong
Sawahe si waru doyong
Sawahe ujuring eler
Sawahe ujuring etan
Solasi suling dami
Menyan bodas pengundang déwa
Déwa-déwa widadari
Panurunan si patang puluh

Saterusna lagu-lagu persembahan ka Dewi Sri kasebut dibiruyungan kalayan pengiring sada tabuh anu dijieun ti batang-batang awi anu dikemas basajan anu saterusna lahirlah struktur pakakas musik awi anu urang wawuh ayeuna ngaranna angklung. Perkembangan saterusna dina kaulinan Angklung talari dibiruyungan ogé jeung unsur unggut sarta ibing (tari) anu ritmis (ber-wirahma) kalayan pola sarta aturan=aturan nu tangtu luyu jeung kaperluan upacara penghormatan paré dina wayah ngarak paré ka lumbung (ngampih pare, nginebkeun), ogé dina waktu-waktu mitembeyan, mengawali melak paré anu di sawaréh tempat di Jawa Kulon disebut ngaseuk.

Kitu ogé dina waktu pesta panén sarta seren taun dipersembahkan kaulinan angklung. Utamana dina penyajian Angklung anu patali jeung upacara paré, kasenian ieu jadi hiji pintonan anu sipatna arak-arakan atawa helaran, komo di sawaréh tempat jadi iring-iringan Rengkong sarta Dongdang sarta Jampana (usungan pangan) sarta sajabana.

Angklung Gubrag
Angklung gubrag aya di kampung Cipining, kacamatan Cigudeg, Bogor. Angklung ieu geus umurna kolot sarta dipaké pikeun ngahormatan dewi paré dina kagiatan melak pare (melak paré), ngunjal pare (ngunjalan paré), sarta ngadiukeun (nempatkeun) ka leuit (lumbung).
Dina mitosnya angklung gubrag mimitian aya sabot hiji mangsa kampung Cipining ngalaman usum paila,
Angklung Gubrag ogé bisa kapanggih di Jasinga Bogor, béda jeung angklung Gubrag Cigudeg di dieu Angklung Gubrag baheulana dipaké minangka Ritual saméméh perang guna memacu sumanget sarta ngobarkeun patriotisme ngalawan pangjajah.

Angklung ieu ukuranana leuwih badag ti ukuran Angklung biasana.

SEREN TAUNAN
Seren Taun nyaéta upacara adat panén paré masarakat Sunda anu dipigawé unggal warsih. Upacara ieu lumangsung khidmat sarta semarak di sagala rupa désa adat Sunda. Upacara adat minangka syukuran masarakat agraris ieu diramaikan rébuan masarakat sakurilingna, komo ti sawatara wewengkon di Jawa Kulon sarta mancanagara.

Istilah Seren Taun asalna ti kecap dina Basa Sunda seren anu hartina serah, seserahan, atawa mikeun, sarta taun anu hartosna warsih. Jadi Seren Warsih bermakna serah tarima warsih anu tuluy ka warsih anu baris datang minangka gagantina. Dina konteks kahirupan talari masarakat peladang Sunda, seren taun mangrupa wahana pikeun bersyukur ka Pangéran Anu Maha Esa tina sagala hasil tatanén anu dilaksanakeun dina warsih ieu, saraya ngaharepkeun hasil tatanén maranéhanana baris ngaronjat dina warsih anu baris datang.

Leuwih spesifik deui, upacara seren taun mangrupa acara seserahan hasil bumi mangrupa paré anu dihasilkeun dina waktu hiji warsih pikeun ditunda ka dina lumbung atawa dina basa Sunda disebut leuit. [1] Aya dua leuit; nyaéta lumbung utama anu bisa disebut leuit sijimat, leuit ratna inten, atawa leuit indung (lumbung utama); sarta leuit pangiring atawa leuit leutik (lumbung leutik). Leuit indung dipaké minangka minangka tempat nunda paré ibu anu ditutupan lawon bodas sarta pare bapa anu ditutupan lawon hideung. Paré di kadua leuit éta pikeun dijadikeun bibit atawa binih dina usum pelak anu baris datang. Leuit pangiring jadi tempat nunda paré anu henteu tertampung di leuit indung.
Runtuyan ritual upacara Seren Taun berbeda-beda sarta beraneka wanda ti hiji désa ka désa séjénna, tapi intina nyaéta prosesi seserahan paré hasil panén ti masarakat ka pupuhu adat. Paré ieu saterusna baris diasupkeun ka dina leuit (lumbung) utama sarta lumbung-lumbung pendamping. Pamingpin adat saterusna méré indung pare (induk paré/bibit paré) anu geus diberkati sarta dianggap bertuah ka para pamingpin désa pikeun ditanan dina usum pelak saterusna.
BABARIT
     
Babarit ieu sacara rutin diayakeun ku masarakat désa citapen, hal ieu dina usaha melestarikan sarta ngajungjung luhur peunteun-peunteun budaya sarta adat istiadat, sajaba ti éta ogé babarit jadi sarana syukuran ka limpahan kakayaan alam anu dipiboga désa citapen sakaligus ogé miéling poé jadi desa citapen.
Saterusna Manéhna ngomong kalayan ayana acara babarit ieu diharepkeun masarakat désa citapen hususna sarta warga masarakat kabupatén kuningan umumna jadi masarakat anu maju sarta sejahtera sarta terhindar ti sagala rupa balai.
Samentara éta Bupati Aang ngabagéakeun boh terselenggaranya acara hajat désa boh babarit, “Kalayan ayana acara babarit ieu nandakeun yén masarakat désa citapen nyaéta warga anu pandai bersyukur luhur karunia Alloh SWT”, Kedalna.
Ceuk manéhna, budaya babarit kudu terus dilestarikan alatan mangrupa salah sahiji asset budaya anu ngabogaan peunteun-peunteun budaya adat-istiadat masarakat anu cukup luhur sarta mangrupa pangajén dina leluruh satempat.

TUMPENG
Tumpeng nyaéta cara penyajian sangu reujeung lauk-pauknya dina wangun kerucut; alatan éta disebut ogé 'sangu tumpeng'. Olahan sangu anu dipaké umumna mangrupa sangu konéng, sanajan mindeng ogé dipaké sangu bodas dawam atawa sangu uduk. Cara penyajian sangu ieu has Jawa atawa masarakat Betawi turunan Jawa sarta biasana dijieun dina waktu kenduri atawa perayaan hiji kajadian penting. Sanajan kitu, masarakat Indonésia mikawanoh kagiatan ieu sacara umum.

Tumpeng dawam disajikan di luhur tampah (wadah bundar tradisional ti anyaman awi) sarta dialasi daun cau.
Tumpeng mangrupa bagian penting dina perayaan kenduri tradisional. Perayaan atawa kenduri nyaéta wujud rasa syukur sarta hatur nuhun ka Anu Maha Kawasa luhur melimpahnya hasil panén sarta berkah séjénna. Alatan ngabogaan peunteun rasa syukur sarta perayaan, nepi ka kiwari tumpeng mindeng kali boga fungsi jadi kueh deui warsih dina perayaan pesta deui warsih.Dina kenduri, syukuran, atawa slametan, sanggeus pembacaan doa, talari teu ditulis menganjurkan pucuk tumpeng dipotong sarta dibikeun ka jelema anu pang penting, pangdipihormatna, pang dimuliakan, atawa anu pang dituakan di antara jalma-jalma anu hadir. Ieu dimaksudkan pikeun némbongkeun rasa hormat ka jelema kasebut.
UPACARA TINGKEPAN ( 7 BULANAN)
Tingkepan nyaéta tata cara sarta tata upacara masarakat Jawa anu dilaksanakeun sabot kandungan saurang wanoja ngahontal umur tujuh bulan sarta manéhna ngandung anu mimiti. Tingkepan disebut ogé mitoni. Palaksanaan tingkepan biasana dilaksanakeun dumasar hitungan neptu (poé lahir sarta pasaran calon ibu sarta calon bapa misalnnya poé Senén pasaran Pon) pikeun néangan waktu anu dianggap pas, kaayaan calon ibu sarta ogé sagi kepraktisan.

Parabot (sagala hal anu ngarojong palaksanaan tata upacara tingkepan) anu dipaké pohara loba sarta ngandung harti simbolis. Parabot kasebut nyaéta pengaron (tempayan cai), toya suci perwita sari (cai suci anu diambilkan ti tujuh asal), sekar setaman (kembang mawar, melati, kantil sarta atawa kenanga), nyamping (lawon jarit) tujuh macem (antara séjén motif sidomukti, truntum, udan riris sarta anu wajib kudu aya nyaéta motif dringin) sarta mori (lembaran lawon bodas). Parabot anu séjén korsi leutik (dhingklik), daun kluwih, alang-alang sarta kapa-kapa, klasa bangka (samak ti anyaman daun pandan), janur konéng, keris sarta kunir, endog kotok, kalapa gading anu ngora, klenthing, kotok sarta kurungna, siwur (gayung cai ti batok kalapa tanpa dihilangkan kalapana), rujak sarta dhawet. Dina buku ieu harti simbolis parabot kasebut diterangkan sacara basajan tapi écés ku kituna gampang dipahaman.

Prosés upacara tingkepan diwangun ti pembuka (dilaksanakeun ku nu mawa acara, pangbagéa wilujeng sumping sarta kedalan hatur nuhun luhur kehadiran para sémah, dituluykeun upacara inti tingkepan diwangun sungkeman, siraman, sasuci, peupeus pamor, brojolan, sigaran, nyampingan, luwaran sarta simparan, wiyosan, kudangan, bubukan, kembulan sarta unjukan, kukuban, rencakan, rujakan sarta dhawetan. Sanggeus upacara inti réngsé bisa dituluykeun kalayan dahar babarengan sarta acara pamungkas nyaéta panutup. Prosés upacara tingkepan dina buku ieu diuraikan cukup écés sarta mendetail kaasup conto-conto kedalan dina basa Jawa (wicara) dina saban tahapan prosés upacara tingkepan.

Upacara tingkepan saéstuna ngandung kedalan hatur nuhun, doa sarta harepan ka Pangéran ambéh sagala hiji halna leumpang kalayan alus sarta lancar.


UPACARA TURUN TANEUH
Tedhak Siten atawa upacara Turun Taneuh nyaéta salah sahiji upacara adat budaya Jawa pikeun anak anu umurna 8 bulan (pitung lapan), di wewengkon séjén di Indonésia ogé dipikawanoh upacara adat turun taneuh ieu kalayan istilah anu béda. Upacara ieu ngawujudkeun rasa syukur alatan dina umur ieu si anak baris mimitian mikawanoh alam disakurilingna sarta mimitian diajar leumpang.

Dina upacara adat ieu aya sawatara tahapan anu kudu diliwatan ku si anak, di mana unggal tahap atawa prosés kasebut ngabogaan peunteun-peunteun budaya anu cukup luhur. upacara Tedhak Siten ieu sorangan dina prosesinya merlukeun uba rampe anu beraneka wanda, sakali deui dina saban uba rampe anu dipaké ieu ogé ngabogaan harti anu cukup dina.

Uba rampe anu diperlukeun dina upacara Tedhak Siten ieu nyaéta,juadah (jadah) kelir warni (7 kelir: bodas, beureum, héjo, konéng, bulao, cokelat, beureum ngora/ungu), tangga anu dijieun ti tiwu ireng (tiwu arjuna), kurungan (biasana ngawangun kawas kurungan kotok) anu dieusi jeung barang/benda (contona: pakakas tulis, kaulinan dina sagala rupa wangun sarta jenis) minangka lambang/tanda pikeun mangsa hareup anak, banyu gege (cai anu ditunda dlm tempayan/bokor salila hiji peuting & isuk-isuk poéna dihangatkan kalayan sinar panonpoé), kotok panggang, cau raja (melambangkan harepan ambéh si anak di mangsa hareup bisa hirup sejahtera sarta mulia, lawe wenang, sarta udhik-udhik (anu diwangun sagala rupa jenis biji-bijian, duit logam, & béas konéng).

Perlengkapan tambahan: jajan pasar, sagala rupa jenis jenang-jenangan, tumpeng pepek kalayan gudangan, sangu konéng, tumpeng robyong, sarta tumpeng gundhul.

Pikeun prosesinya sorangan aya sawatara tahap. Tahap kahiji, si anak dibimbing kolotna pikeun leumpang di luhur juadah. Tahap kadua, balik anak dibimbing naékan tangga anu dijieun ti tiwu ireng (jeung maksud ambéh si anak dina hirupna sok lempeng –dalam jalan anu bener– kawas tiwu ireng, sarta hirupna beuki terus ngaronjat jadi leuwih alus luyu kalayan naon anu dicita-citakan).

Tahap katilu, anak diajak asup ka dina kurungan (kurungan di dieu boga maksud pikeun ngajaga konsentrasi si anak) sarta milih barang anu geus disiapkeun saméméhna, sarta barang anu dipilih kasebut ngagambarkeun naon anu baris dipilih ku si anak di mangsa hareupeunana, contona lamun si anak milih kaulinan ngawangun pakakas kedokteran, mangka di mangsa hareup si anak baris jadi dokter.

Sanggeus réngsé milih barang/barang, dituluykeun kalayan tahap ka opat, nyaéta si anak dimandikan kalayan banyu gege anu melambangkan harepan ambéh si anak bisa sok seger sarta teger dina jadi hirupna di mangsa hareup, dina istilah jawa dipikawanoh kalayan gelis gedhe lan ilang sarap sawane.

Sanggeus réngsé, si anak saterusna dibimbing leumpang mawa tiwu & perlengkapannya sarta dituluykeun kalayan udhik-udhik ku nini.

3.  pidato bahasa sunda tentang hukum iman dan kitab-kitab alloh
 
Asslamualaikum.Wr.Wb
Bismillahirohmanirrohim.

Wabihi nastainu ala umuri dunya wadin wasolatu wasalamu ala asropil anbiyai walmursalin wa’ala alihi wasohbihi ajamin… Ammaba’du

Pertama-tama mangga urang sadaya panjatkeun puji sinareung syukur ka hadirot Allah swt anu mana dina dinten ieu urang tiasa kumpul dina pertempatan ieu, nu salajeungna sholawat sareng salam mangga urang sadaya curahkeun ka junjungan urang sadaya Nabi Besar Muhammad SAW, serta para shohabatna, para ulama, para pengikutna, kangge urang sadaya tetep janten umat anu masih taat dina ajarana, amin ya robbal alamin.

Dina kaempatan ieu urang bade ngabahas tentang iman ka kitab-kitab Allah swt, pengertian tina iman ka kitab-kitab Allah nyaeta urang yakin sapinuh hate bahwa Allah swt nurunkeun kitab-kitabna ka para rasul-rasulna lewat malaikat jibril, kana dijadikeun pedoman hirup urang sadaya jeung ngabedakeun mana anu hak jeung mana anu bathil. Kita Allah nyaeta pedoman hirup manusia nu bakal ngacapaikeun kabahagiaan dunya sareng akhirat jeung mikeun kahartos antara anu hak sareung anu bathil nu halal sareung nu haram, diperlukeun nyaeta Al-Qur’an.

Kitab suci urang salaku umat islam nyaeta Al-Qur’an. AL-qur’an nyaeta kitab suci nu diturunkeun ka Nabi Muhammad SAW sakaligus nu terakhir di turunkeun ka dunya. Dijelaskeun dina surat Al-Baqarah ayat 2 nu hartina :
Al-Qur’an nyaeta panerangan kana jalmi-jalmi nu takwa ka Alloh swt. Hikmah serta manfaat iman ka kitab-kitab Allah SWT diantarana nyaeta nentramkeun batin, merenyano kana umat-umat jaman baheula, bias ngabedakeun mana anu hak sareung petunjuk ngacapai kabahagiaan dunya jeung akhirat.

Kadua waktuna terbates tos sakitu heula ti abdi upami aya kasalahan mohon hampura, upami aya nu teu kahartos pek resepekun di jero hate.

Wassalamualaikum Wr.Wb.


4.  KABERSIHAN LINGKUNGAN

Assalamualaikum wr wb

Langkung tipayun urang panjatkeun puji sinareng syukur kailahiirabbi nu mana kalayan hidayah sareng inayahna, urang sadaya tiasa kempel dina ieu tempat kalwan dina kayaan sehat walafiat.
Para wargi anu ku simkuring dipikahormat.
Dina ieu waktos, abdi bade nerangkeun sakumaha pentingna hirup sehat kanggo urang sadayana. Janten, urang sadaya kedah atawa wajib ngajaga lingkungan sareng awak nyalira pikeun urang sadaya tiasa ngajaga tina sagala panyakit. Ku margi kitu, urang kedah ningkatkeun pola hirup sehat kanggo kapayunna di kawitan ti ayuena.
Dina salah sahiji hadits diterangkeun…
Inna dhofatu minal iman
Nu hartosna : “Kabersihan teh sabagian tina Iman”
Tina hadits eta, urang tangtu tos ngartos maksad sareng tujuannana, nyaeta urang teh umat muslim anu ngagaduhan iman dina jero hate urang. Upami urang sadaya iman ka Allah, berarti urang kudu bersih atanapi suci tina sagala kokotor boh hadas alit atawa hadas ageung, nu nyebabkeun urang teu suci. Bersih eta sadaya teh nu didasarkeun tina bersihna jeung sucina urang sareng lingkungan di sakitar urang. Kabersihan sakola oge kudu urang jaga. Urang kudu mikacinta kabersihan sangkan hate urang ge milu bersih.
Kabersihan teh aya marupi-rupi macemna, nyaeta aya bersih hate, bersih jiwa, bersih raga, sareng bersih rohani. Tah, urang kudu janten jalmi anu kaasup kana jalma anu bersih sadayana. Allohumma, amien… Hayu urang sami-sami ningkatkeun pola hirup sehat kanggo kasaean urang sadaya sangkan tiasa leuwih getol kana ibadah ka Gusti nu Maha Welas tur Maha Asih.
Para wargi anu mulya.
Cekap sakitu abdi nyanggakeun pihatur, pamungkas pisanggem, bilih aya basa anu kirang entep saeureuhna atanapi kecap anu kirang merenanh larapna, mugi kersa ngahapunten.

Wassalammu’alaikum Wr. Wb.


5. Asalamu’alaikum wr. wb

Para hadirin anu ku simkuring di pihormat, alhamdulilah danget ieu urang sadayana tiasa pateupung lawung pa amprok jonghok, dina raraga urang mi eling kanu jadi kabersihan kota Garut.

Hadirin anu ku simkuring di pihormat, sakumaha anu uninga ku urang sadayana, kota Garut teh tos sering kenging piala adipura ku sabab garut teh bersih, endah sareng asri. Ku kituna garut sok di sebut kota Intan. Tapi, aya wae masarakat garut anu sok miceun sampah timana wae. Sabab kurangna kasadaran di diri satiap jalma ngeunaan kabersihan. Ku kituna hayu urang sing sadar kanu jadi kabersihan kota garut.

Hadirin anu ku simkuring di pihormat, kalintang betah janten urang Garut. Atuh teu aya lepatna lamun ku urang di jaga pasti – pasti sangkan sagala rupi anu mangrupakeun kakayaan anu di piboga, ku urang di lestarikeun sangkan kota Garut, leuwih nanjeur, leuwih maju dina sagala widangna. Hayu urang babarengan ningkatkeun mempertahan keun kota Garut, kota Intan, kota Garut kota pangirut.

Rupina mungsakitu nu tiasa di dugikeun, bilih luhur saur bahe carek, bobo sapanon  carang sapakan dina cumarios, ka sadayana neda tawakup anu kasuhan.

Wabillahi taufik walhidayah
Wassalamuailakum wr. wb


6. BIANTARA PATURAY TINEUNG
Biantara Wawakil Siswa


Assalamu’alaikum wr. wb.
Puji sinareng sukur kasanggakeun ka Allah Illahi Robbi. Alhamdulillah wasyukurilah, Laillahhailallah, Subhanallah dina danget ieu urang sadaya tiasa riung mungpulung dina raraga nyakseni upacara Paturay Tineung, wireh sim kuring saparakanca bade ngantunkeun ieu sakola sabada tamat diajar salami tilu taun.
Bapa kalih Ibu, hadirin hormateun sim kuring
Mungguh ari waktu asa nyeak pisan sajorelat. Asa kamari keneh sim kuring saparakanca munggaran lebet ka ieu sakola, ayeuna tos kedah paturay deui. Sim kuring saparakanca kedah miang deui neraskeun sakola, ngahontal harepan sareng cita-cita.
Kantenan wae salami tilu taun diajar di ieu sakola, seueur pisan anu bakal janten panineungan. Di dieu, di sakola urang nu genah pikabetaheun, sim kuring saparakanca diajar neangan elmu. Ruang riung boh di kelas boh dina rupa-rupa kagiatan bari sakapeung sempal guyon gogonjakan sareng rerencangan. Tangtos bae eta sadayana bakal janten panineungan nu moal kahihilapkeun. Atuh kasaean Bapa kalih Ibu Guru sadaya, elmu pangaweruhna anu didugikeun ka sim kuring saparakanca tangtos bakal nyerep dina angen, janten obor nu nyaangan jalan sorangeun. Pamugi elmu nu katampi sing janten mangpaat kanggo abdi saparakanca.
Saterasna pirang-pirang kasaean Bapa kalih Ibu, sim kuring saparakanca teu tiasa males eta kasaean, mung tiasa ngedalkeun du’a, pamugi rupining elmu sareng katiasa anu parantos dipaparinkeun, kenging ganjaran anu mangtikel-tikel ti Allah Ala Wa Zalla. Amin
Bapa kalih Ibu guru kalebet rengrengan ti tata usaha, salami sim kuring saparakanca diajar di ieu sakola tangtosna seueur pisan kalepatan, seueur pisan sikep sareng paripolah anu tangtosna tiasa janten ngajaheutkeun manah ka sadayana. Jalaran kitu, ngawakilan rerencangan sadayana, dina danget ieu sim kuring neda sih hapuntenna, mugi jembar hapuntenna kana samudaya kalelepatan sareng kaluluputan.
Pamungkas, neda pidua ti sadayana, pamugi sim kuring saparakanca nu lulus taun ieu sing tiasa neraskeun tolabul elmu. Lungsur-langsar teu aya halangan-harungan, nyukcruk elmu di tingkat nu langkung luhur
Rupina sakitu nu kapihatur. Bilih aya basa nu kirang merenah, kecap nu kirang larap, bilih aya kalimah nu teu raos kana manah, neda hapuntenna
Wabillahi taufik wal hidayah. Wassalu’alaikum wr. wb.

7. Biografi   Dr. H. Susilo Bambang Yudhoyono ( Presiden RI )

Dr. H. Susilo Bambang Yudhoyono ( anu sok biasa disebut SBY ) nyaeta Presiden Republik Indonesia anu ka genep, sakaligus Presiden mimiti nu dipilih langsung ku rahayat Indonesia. Jeung Drs. M. Jusuf Kalla ( JK ) salaku wakil presidenna, SBY kapilih dina pemilihan presiden taun 2004, anu ngusung agenda “ Indonesia yang lebih adil, damai, sejahtera dan demokratis” . Basa eta, SBY – JK ngunggulan rivalna, nyaeta Megawati Soekarnoputri – Hamzah Haz ( 60% sora pamilih ). Dina tanggal 20 Oktober 2004, Majelis Permusyawaratan Rakyat ( MPR ) ngalantik SBY jadi presiden jeung Jusuf Kalla nu jadi wakilna. Presiden SBY diboborkeun di Pacitan Jawa Timur tanggal 9 September 1949. SBY mangrupakeun anak tunggal ti R. Soekotji jeung Sitti Habibah. Geutih prajurit nurun ti ramana nu mangrupakeun pensiunan Letnan. Indungna, mangrupakeun putri salah sahiji pendiri Ponpes Tremas. Indungna anu ngadorong SBY jadi saurang penganut agama Islam nu taat. Sanajan SBY teh anak tunggal, anjeunna tetep pinuh ku rasa sumanget jeung kerja keras. Pas anjeunna sakola di Sakola Rahayat Gajahmada, SBY geus katingal prestasina. SBY pinter jeung faseh pisan dina pelajaran Basa Inggris. SBY ngasah kamampuan jeung bakat – bakatna di sakola eta. SBY resep pisan miluan kagiatan kasenian. SBY jadi penulis puisi, carpon, pamaen teater, jeung pamaen band. Karya – karyana sering dikirimkeun ka majalah – majalah. Salain kasenian, anjeunna oge resep olahraga. SBY nyaeta seorang ilmuwan anu nggeus kauji. Anjeunna meunang gelar “Master in Management” ti Universitas Webster Amerika Serikat taun 1991. Lanjutan pendidikannana lumangsung di Institut Pertanian Bogor. Taun 2004 SBY lulus ti IPB jeung meunang gelar “Doktor Ekonomi Pertanian”. Di taun 2005, anjeunna meunang anugerah dua gelar “Honoris Causa”, ti sakola almamaterna. Sewang – sewang ti Universitas Webster Amerika Serikat ( bidang ilmu hukum ), jeung ti Universitas Thammasat Thailand ( bidang ilmu politik ). SBY oge mangrupakeun anggota militer. Neruskeun jejak ramana. SBY lulusan terbaik AKABRI angkatan darat dina taun 1973, teras ngabdi ka nagara janten Perwira salami 27 taun. Anjeunna meunang pangkat Jendral TNI di taun 2000. Dina masa eta, anjeunna miluan sarangkean pendidikan jeung pelatihan di luar negeri. Diantarana nyaeta SBY perenah janten dosen di Seskoad, jeung di Universitas Command and College di Amerika Serikat. Lamun dina tugas militerna, SBY perenah jadi Komandan Brigade Infanteri Lintas Udara 17 Kostrad, terus jadi Panglima Kodam II Sriwijaya, jeung Kepala Staf Teritorial TNI. Anjeunna oge perenah bertugas di misi – misi perdamaian luar negeri. SBY jadi “Commander of United Nations Military Observers” ( Komandan Kontingen Militer Indonesia) jang misi ngadamaikeun karusuhan di Bosnia Herzegovina taun 1995-1996. Saanggeus ngabdi jadi perwira salami 27 taun, SBY ngalaman masa percepatan jadi pensiunan salama 5 taun, kusabab anjeunna ngajabat jadi Menteri di taun 2000. Atas pangabdiannana, anjeunna meunang 24 tanda kahormatan jeung bentang jasa. Diantarana nyaeta Bentang Satya Lencana PBB UNPKF, Bentang Dharma, jeung Bentang Maha Putra Republik Indonesia Adipurna. Bentang Maha Putra Republik Indonesia Adipurna teh nyaeta bentang atawa tanda jasa anu pangluhurna di Indonesia. Saacan dipilih rakyat dina pamilihan umum presiden, SBY oge loba ngalaksanakeun tugas – tugas pamarentahan salaku Menteri.  SBY perenah jadi Menteri Pertambangan dan Energi, jeung Menteri Koordinator Politik, Sosial dan Keamanan di Kabinet Persatuan Nasional ( jaman Presiden Abdurrahman Wahid). Anjeunna oge perenah jadi Menteri Koordinator Politik dan Keamanan di Kabinet Gotong-Royong ( jaman Presiden Megawati Soekarnoputri). Dina ngemban tugas salaku Menteri Koordinator, SBY mulai katelaah luas ku dunya internasional. Sabab kaliheiannana dina ngarengsekeun tugas – tugasna . Presiden Yudhoyono oge dikenal aktif pisan di loba organisasi masarakat sipil. Anjeunna perenah ngajabat salaku “The Co-Chairman of the Governing Board of the Partnership for the Governance Reform”. Salah sahiji upaya Indonesia dan jeung organisasi -organisasi internasional jang nganingkatkeun tata kapamarentahan di Indonesia. Teras anjeunna oge mangrupakeun Ketua Dewan Pembina di Brighten Institute ( lembaga kajian teori jeung praktek kebijakan pembangunan nasional ). Presiden Yudhoyono oge saurang panulis buku jeung artikel – artikel. Conto – conto karyana anu katelah di masarakat nyaeta: “Transforming Indonesia: Selected International Speeches” (2005), “Peace deal with Aceh is just a beginning” (2005), “The Making of a Hero” (2005), “Revitalization of the Indonesian Economy: Business, Politics and Good Governance” (2002), jeung “Coping with the Crisis – Securing the Reform” (1999). Aya oge buku “Taman Kehidupan”. Salah sahiji antologi nu ditulisna di taun 2004. Presiden Yudhoyono nyaeta saurang Muslim nu taat. Anjeunna nikah sareng Ibu Ani Herrawati. Yudhoyono dikaruniaan dua anak lalaki. Nu kahiji nyaeta Letnan Satu ( Lettu )Agus Harimurti Yudhoyono. Agus lulusan terbaik Akademi Militer taun 2000. Ayeuna Agus meunang tugas di Satuan Elit Batalyon Lintas Udara 305 Kostrad. Nu kadua, namina Edhie Baskoro Yudhoyono. Edhie meunang gelar “Master Economy” ti Universitas Curtin Australia. Ayeuna, Presiden SBY nyalonkeun diri deui jadi Presiden Republik Indonesia periode 2009 – 2014, jeung Budiono salaku calon wakil presidenna. SBY milih Budiono kusabab Budiono dipercaya bisa ngabantuan anjeunna pikeun ngaberantas masalah – masalah bangsa.

8. Kuya Ngagandong Imahna

Jaman baheula aya Kuya imah-imah di sisi muara. Gawena ngahuma, ngahumateh indit isuk datang sore magrib.
Hiji poe Kuya keur di huma, aya hujan geode bari jeung angina. Tatangkalan rarungkad imah Kuya oge kaapungkeun murag ka leuwi brus ti teleum. Sakadang Kuya sedih kacida, isukana manehna ngieun dei anu leuwih keker supaya te kabawa angina.
Hiji poe manehna balik ti hima, Kuya teh masak pikeun dahar sore. Sabot masak Kuya kacai hela, keur di cai katingali hasep ngebul dina suhunan imahna ku Kuya diburu tapi imah geus angus seneuna gede nakeranan. Kuya teh ceurik.
Keur kitu jol bae Monyet kolot. Monyet ngomong ka sakadang Kuya, “tong ceuri sakadang Kuya ngieun deui imahmah!”
“Anu matak sakadang Monyet lain sakali wae kacilakaan imah teh bareto kabawa angina. Kudu kumaha akalnanya supaya imah awet?” cak sakadang Kuya! Sakadang Monyet ngajawab, “gampang atuh, ngarah imah ulah cilakamah dibawa bae, ulah ditinggalkeun. Pek ngieun dei anu alus tur kuat ke lamun geus anggeus arang tangkodkeun kana tonggong anjeun, pantone sakira asup sirah supaya gampang ngelokeun sirah ka jero.
Eta papatah teh ku Kuya diturutkeun, saenggeus anggeus prak ditengkodkeun dina tonggongna, monyet anu memenerna. Nah ti haritamah imah sakadang Kuya teh sok dibabawa bae, digagandong.
Rincian Dongeng:
- Judulna : Kuya Ngagandong Imahna
- Bahasana : Kasar
- Palakuna : Sakadang Kuya jeung sakadang Monyet
- Watek palakuna :
Sakadang Kuya = Getol daek digawe, gampang putus asa an, te kuat kena musibah.
Sakadang Monyet = Daek babantu jeung mere saran
- Tempat/latar : Baheula dihiji kebon deket walungan
- Eusi/hikmah nu bisa di cokot :
Jadi jalma kudu getol kos sakadang Kuya tapi tong gampang putus asa jeung tong bodo. Jeung kudu daek babantu ka batur kos sakadang Monyet.